Podstawy obsługi komputera Commodore 64

Łukasz 'Luc' Sanecki

Oto krótki kurs obsługi naszego kochanego komodorka! Zostaną tu opisane zupełne podstawy takie jak włącznie programu z Basic'a czy podgląd katalogu dysku. Pozostałe informacje można znaleźć w innych artykułach na C64 Power lub, jeśli masz jakieś pytanie, możesz napisać do mnie (Luc) a z pewnością udzielę Ci rady. No to zaczynamy!

UWAGA! PO WPISANIU KAŻDEGO POLECENIA NALEŻY OCZYWIŚCIE WPROWADZIĆ JE DO KOMPUTERA WCISKAJĄC KLAWISZ ENTER (W C64 JEST TO KLAWISZ RETURN)

Początki są zawsze trudne

Choć w przypadku Commodore 64 nie jest aż tak źle z podstawami obsługi, należy też chwilę się z tym komputerem oswoić. Powiedzmy, że mamy przed sobą "goły" C64 z magnetofonem i stacją dysków (już prawidłowo połączonych ze sobą). Włączamy komputer, ukazuje nam się ekran Basic'a 2.0. Co teraz zrobić?

Wyświetlanie katalogu dyskietki

Na początek spróbujmy wyświetlić katalog dyskietki c64, czyli po prostu sprawdzić zawartość dysku. Aby to zrobić, wkładamy jakąkolwiek dyskietkę do stacji, zamykamy "klapkę" i wpisujemy:

LOAD"$",8

Po chwili pojawi się ponownie napisz READY. z migającym kursorem poniżej. Aby zobaczyć katalog dysku, wpisujemy polecenie

LIST

W trakcie wyświetlania katalogu możemy zwolnić jego pokazywanie (przytrzymując klawisz Control - CTRL) lub też przerwać jego listowanie (wciskając klawisz RUN/STOP).

Ładowanie programu z dyskietki

Oooo, to już trudniejsza operacja :). Żartuję - wcale nie jest tak źle. Należy wiedzieć, że na C64 nazwa programu może zawierać maksymalnie 16 znaków. Możemy wcześniej upewnić się, czy dany program jest na dyskietce, wyświetlając katalog dysku. Jeśli już widzimy naszą nazwę, wpisujemy polecenie:

LOAD"NAZWA-PROGRAMU",8

dla programów napisanych w Basicu
LOAD"NAZWA-PROGRAMU",8,1
dla programów napisanych nie w Basicu (większość)

Dlaczego po "nazwa-programu" piszemy ",8". Dlatego, iż C64 ma przyporządkowane liczby dla poszczególnych urządzeń zewnętrznych i wewnętrznych. I tak ósemka przypadła stacji dysków. Również pod 9 jest stacja, ale z numerem 2. Jeśli nie mamy zainstalowanego żadnego kartridża przyspieszającego odczyt danych, będziemy musieli trochę poczekać na wgranie programu. Po wczytaniu, aby uruchomić program, wpisujemy:

RUN

Ładowanie programu z kasety magnetofonowej

Bez szczegółów: wkładamy kasetę, wpisujemy polecenie:

LOAD

Czekamy, aż ukaże się ekran oznajmiający, że znaleziono jakiś program na kasecie. Po ukazaniu się ekranu wciskamy Spację, teraz zacznie się on wczytywać. Później operacja przebiega już normalnie - po wczytaniu wpisujemy:

RUN

UWAGA! Na nieszczęście kaseta nie jest zbyt rewelacyjnym nośnikiem danych, często programy źle się wczytują (z błędami) lub są z tym duże problemy. Jeśli wystąpi jakiś błąd (po wgraniu zamiast READY. pisze LOAD ERROR.) musimy jeszcze raz wgrać program. Jeżeli mamy specjalny program lub kartridż pomagający w ustawianiu głowicy (np. w Black Box'ie wpisujemy <-HF), należy tę głowicę odpowiednio ustawić, aby ukazujące się paski na ekranie były maksymalnie równe i cienkie.

Sztuczki i kruczki przy ładowaniu programów

Podczas ładowania programów ze stacji dysków, czasami nie chce się lub nie zna się dokładnie nazwy programu. Można pójść na duże skróty, poprzez wpisanie tylko części nazwy. Oto przykłady:

Jeśli znamy tylko początek nazwy: Wpisujemy polecenie ładowania
LOAD"NAZWA-P*",8,1
gdzie gwiazdka (*) na końcu nazwy oznacza, że wczytany zostanie pierwszy napotkany program, który zaczyna się znakami "NAZWA-P".

Jeśli znamy tylko część nazwy programu, wpisujemy polecenie ładowania:
LOAD"NAZW?-P?????*",8,1
gdzie znaki zapytania oznaczają, że zostanie załadowany program, który posiada w nazwie zwrot "NAZW", dalej "-P". Dodatkowo gwiazdka na końcu nazwy znaczy, że zostanie wczytany pierwszy program zawierający dany zwrot.

Można korzystać z większych skrótów: Np. ładując pierwszy program zaczynający się na literę "A": LOAD"A*",8,1

Znaczenie katalogu dysku

W C64 katalog dysku wygląda jak na screenie obok. Na samej górze jest tytuł dysku (max. 16 znaków), za cudzysłowem ID dysku (max. 5 znaków). Poniżej widać już nazwy programów i separatorów. Programy, które można uruchomić oznaczone są skrótem PRG. Separatory mają skrót DEL. Można spotkać też pliki ze skrótami USR (plik użytkownika, najczęściej z danymi), REL (plik relatywny) oraz kilka innych dziwacznych skrótów, które nie wiadomo, co oznaczają...

Jeśli przy jakimkolwiek skrócie programu (np. PRG) jest znaczek ">" (większe od), oznacza to, że program ten jest zabezpieczony przed kasowaniem. Wtedy skrót wygląda tak: >PRG. Może się też zdarzyć, że przy skrócie widoczny będzie znak "*" czyli gwiazdka. Wtedy wiemy, iż dany plik już nie istnieje (został nieprawidłowo skasowany lub odzyskany); wtedy skrót wygląda tak: *PRG i program na wielkość 0 bloków.

Ahh, jeszcze o ważnej rzeczy. Na samym dole widoczna jest ilość wolnego miejsca na dysku (na screenie jest to 540 bloków). Cała strona dysku ma w C64 170 KB objętości. Przed nazwą (po lewej stronie) widoczna jest ilość zajmowanych bloków przez program.

Kalkulator w komputerze

Nie wiem ile osób zna dobrze C-64, ale na pewno niektórzy nie wiedzą, że w bardzo prosty sposób można sobie zrobić kalkulator. W jaki sposób? Wystarczy włączyć komputer! Po ukazaniu się ekranu Basica już można wykonać obliczenia. Wszystkie obliczenia wprowadzamy przez polecenie PRINT.

Czyli: aby obliczyć sumę dwóch liczb wpisujemy:
PRINT 12+15 [wciskamy RETURN]
ukaże się wynik - 27.

Dostępne są następujące formy obliczania:
+ -dodawanie
- -odejmowanie, zmiany znaku
* -mnożenie
/ -dzielenie
^(strzałka do góry) -potęgowanie

Przy obliczaniu można używać nawiasów oraz funkcji elementarnych:
SIN(X) - sinus (argument w radianach)
COS(X) - cosinus (argument w radianach)
TAN(X) - tangens (argument w radianach)
ATN(X) - arcus tangens
EXP(X) - funkcja wykładnicza (o podstawie e)
LOG(X) - logarytm naturalny
SQR(X) - pierwiastek kwadratowy
ABS(X) - wartość bezwzględna
INT(X) - część całkowita (a ściślej: największa liczba całkowita nie przekraczająca wartości X)
SGN(X) - funkcja przyjmująca wartość 1 dla X > 0,0 dla X = 0 i -1 dla X < 0
RND(X) - liczba przypadkowa z przedziału od 0 do 1 (dla X > 0 pochodzi ona z tego samego ciągu liczb przypadkowych).

Jedna cenna uwaga: zamiast polecenia PRINT można wpisać krócej znak zapytania "?", czyli polecenie może wyglądać tak:
? 2+2 [wciskamy RETURN]
wynik=4

Wykorzystanie polecenia LIST

Podczas przeglądania programów napisanych w Basicu bardzo przydatne jest polecenie LIST, które "listuje" czyli pokazuje cały kod programu. Możliwe jest wylistowanie programu na kilka rodzajów. Oto one:

LIST
wylistowanie całego programu od początku do końca

LIST [numer linii] (np. LIST 100)
wyświetlenie linii o numerze 100 (jeśli takowa istnieje)

LIST [numer linii początkowej]-[numer linii końcowej] (np. LIST 100-150)
wyświetlenie linii programu od 100 do 150

LIST -[numer linii] (np. LIST -150)
wyświetlenie kodu programu począwszy od początku do linii 150 kończąc

LIST [numer linii]- (np. LIST 100-)
wyświetlenie linii od 100 włącznie do końca kodu.

 © 1999-2020 Wszystkie prawa zastrzeżone
 Webmaster: Mariusz "Flooder" Młynek