Action Replay - kartridż do C64, który wsadza się na port w tyle komputera. Dzięki niemu cała praca (szczególnie z dyskiem wyglądała o wiele lepiej, przyspieszała do 20 razy prędkość stacji), cartridge posiadał też wbudowany monitor (prosta imitacja assemblera). Wielu komodorowców używa go cały czas, bo jest po prostu bezkonkurencyjny!

Assembler/Ass/Asembler - oprócz ubogiego Basica, w którym prawie nic nie dało się programować (oprócz prostych programików, no chyba, że ktoś się uparł...), komodorek miał tzw. assemblera, program, w którym kodowana była i jest ogromna większość wszelakich programów. Dostępny w niektórych kartridżach jak i w postaci programu plikowego.

ASCII - skrót od Amerykański Kod Standardowy Do Wymiany Informacji (American Standart Code For Information Interchange). Siedmiobitowy kod używany w celu reprezentowania znaków alfanumerycznych. Jest użyteczny przy takich operacjach jak przesyłanie danych z klawiatury do komputera oraz z jednego komputera do innego.

Animacja - użycie instrukcji komputera w celu symulowania ruchu obiektów graficznych na ekranie poprzez stopniowe ich przesuwanie.

Basic - Skrót od "Beginner's All-purpose Symbolic Instruction Code" - Symboliczny kod instrukcji dla wszechstronnych zastosowań przez początkujących.

Black Box - kartridż, o ile się nie mylę, robiony kiedyś przez Polaków. Było pełno wersji tej "czarnej paczki", ale najpopularniejsze to chyba wersje 4.0 i 8.0. Ta druga zdobyła sobie zdecydowanie większą popularność dlatego, iż miała wbudowane coś w rodzaju syntezatora głosu ludzkiego. Było tam wiele opcji konfiguracyjnych, jak wysokość głosu i jego tempo przede wszystkim. Na dodatek mowa ta brzmiała całkiem dobrze! Oprócz tego BB miał kilkanaście dodatkowych opcji Basica, które pomagały w obsłudze wielu rzeczy. Niestety, autorzy zapomnieli o chociażby wbudowany monitor asemblera.

Bit - Skrót słów: BInary digiT (cyfra dwójkowa). Jest to najmniejsza jednostka informacji w komputerze. Każdy bit może mieć dwa stany: zero 0 i jeden 1. Mówimy, że bit jest "ustawiony", kiedy ma wartość jeden i "wyzerowany", kiedy ma wartość zero.

Bajt (ang.Byte) - Grupy ośmiu bitów będących najmniejszą jednostką adresowalną w komputerze. Każda komórka w pamięci Commodore 64 zawiera 1 bajt informacji. Jeden bajt jest również jednostką niezbędną do przechowania jednego znaku. Zobacz: Bit.

Baza Danych (ang. Data Base) - duża ilość danych przechowywanych w dobrze zorganizowany sposób. System obsługi bazy danych pozwala na sprawny dostęp do informacji.

Copy party - patrz party.

CU/CUL8ER - skróty powszechnie znane jako See Ya (do zobaczenia) i See Ya Later (do zobaczenia później).

Cover/kower - na scenie komodorowskiej wytworzyła się nowa rzecz, jaką jest cover-scena. Chodzi tu ogólnie o rysowanie różnego rodzaju prac, wyłącznie czarno-białych (rozprowadzanych po scenie przez ksero). Zyskała wielką popularność i dziś wielu grafików zaczyna rysować też na papierze.

Cracker/kraker - człowiek na scenie zajmujący się (?) łamaniem wszelakiej maści programów i gier. Po złamaniu go (czyli np. znalezieniu kodów do gry i wbudowania możliwości uaktywnienia ich) zapisuje taką grę, najczęściej ze swoim intrem na początku, pokazującym, kto przede wszystkim "przebudował" troszeczkę tą grę/program. Wiele osób nie lubi jednak krakerów za to, że w pewien sposób niszczy się ich gry/programy (np.poprzez łamania kodów wejściowych itp).

Cartridge/kartridż - urządzenie o wymiarach około 6x10cm, wsadzanych do tylniego portu komodorka. Dzięki niemu zyskiwał on niekiedy wielokrotne turbo dla stacji dysków, monitor (assembler) oraz wiele innych dodatkowych funkcji. Dzięki niemu można też było znaleźć kody do gier, zatrzymać grę i zapisać w dowolnym momencie, wydrukować każdy ekran itp. Najpopularniejsze to Action Replay, Final III, Black Box i Warsaw Basic.

Chartsy - lista najlepszych publikowana w magazynach dyskowych. Na najlepszych głosować może każdy na vote-sheet'cie, który jest rozprowadzany wraz z każdym numerem danego maga.

Cheatowanie - jest to podstępny sposób odzyskiwania starych znaczków poprzez ich czyszczenie. Powszechnie stosowany przez niemal każdego scenowicza (nie tylko na C64 oczywiście). Stemple ze znaczków można odzyskać poprzez trzymanie ich pod parą (rzadko stosowany), moczenie w wodzie (+inne dodatki). Istnieje jeszcze wiele sposobów na oszukiwanie poczty, ale nie sposób ich tu wypisać.

Ctx/contact - z angielskiego skrót (ctx) kontakt (np.listowny).

Credits/Kredyty (potocznie) - spis osób, które przyczyniły się (w mniejszym lub większym stopniu) do powstania danego programu (dema, kolekcji czy gry).

Coverzysta - patrz kowerzysta.

CPU - Centralna jednostka obliczeniowa. Część komputera zawierająca układy elektroniczne pozwalające na wykonanie instrukcji maszynowych.

Character - patrz znak.

Character Set - patrz Zestaw znaków.

Chip - Miniaturowy układ elektroniczny, który może mieć bardzo szerokie możliwości (graficzne, dźwiękowe, WE/WY).

Delay/dilej/diley - w światku sceny tłumaczone po prostu jako spóźnienie, opóźnienie. Często gdy nasz kontakt odpisze na przykład po miesiącu czy później, przeprasza za swój "delay", czyli za tak późne odpisanie na list...

Demo - demonstracja, która ma za zadanie pokazać możliwości komputera, na scenie również możliwości kodera jak i całej grupy (czyli też grafika i muzyka przede wszystkim). Na komputerze PC demo jest znane jako wersja pokazowa pewnej gry, np.z jedną planszą, jednym etapem do przejścia, który ma zachęcić do późniejszego kupna gry/programu.

Design - z angielskiego: projekt, plan, zamiar.

Dentro - demo zajmujące (mieszczące się) tylko jeden plik na dysku.

Dane (ang.Data) - liczby, litery lub symbole, które są wprowadzane do komputera w celu ich przetwarzania.

Data Base - patrz Baza Danych.

Datassette - Urządzenie zewnętrzne Commodore służące do przechowywanie danych sekwencyjnie na taśmie kasetowej.

DOS - Dyskowy System Operacyjny (ang.Disk Operating System), nazywany zwykle DOS. Program używany do przesyłania informacji z/na dysk.

End part - końcowa część jakiejś gry, dema czy intra.

E-mail (pol.Poczta elektroniczna) - serwis komunikacyjny dla użytkowników komputerów, pozwalający na sprawne przesyłanie komunikatów tekstowych (i nie tylko) do centralnego komputera ("Skrzynki listowej"), skąd przesyłane są one do odbiorcy.

Ekran (ang.Screen) - Wyświetlacz komputera, który może być zarówno telewizorem jak i monitorem.

Final Cartridge I/II/III - jeden z popularniejszych kartridży do Commodore 64. Posiadał przyspieszenie dla stacji (x15), wbudowany monitor (asembler), freezer oraz jeszcze kilka fajnych funkcji. Konkurował z kartridżem Action Replay, który chyba jest od Finala o wiele lepszy.

Freezer - przycisk w kartridżach, który po naciśnięciu np.w trakcie gry dawał ogromne możliwości. Można było pozmieniać sprajty (sprite'y) w grze, wydrukować zfreezowany ekran na drukarce lub pobawić się w szukanie kodów do gry. Font - inaczej czcionka, litera.

Gfx collection, kolekcja graficzna - na scenie robiona oczywiście przez grafików. Pokaz najnowszych/najlepszych grafik danego autora, czasami traktujący o jakimś temacie, z cytatami lub po prostu przeglądem grafik. Od jakiegoś czasu na scenie ludzie zaczynają wypuszczać kolekcje logosów, które nie są przyjmowane z chęcią przez resztę.

Grafik/Graphician - człowiek (raczej ze sceny), zajmujący się tworzeniem grafiki. Później mogą być one używane do dem, różnych kolekcji i oczywiście gier.

Grafika/Gfx/Grafix - patrz picture.

GEOS - coś w rodzaju systemu operacyjnego wgrywanego z dyskietki na C64. Całość (wersja podstawowa) zajmowała grubo ponad 40 dwustronnych dyskietek. Jego zaletą jest przede wszystkim dość przyjazny system oraz mnóstwo przydatnych programów do grafiki, drukowania, pisania tekstów i wiele innych. Całość wygląda elegancko, ale trzeba być naprawdę fanem, żeby mieć cały pakiet tego programu. Skrót GEOS to Graphic Environment Operating System.

Grzyb - tak popularnie jest (a chyba był, bo moda na to już minęła) nazywany pecet na scenie C64.

Greets/Greetings - z angielskiego pozdrowienia, podziękowania.

HQ - na scenie człowiek, który założył jakąś grupę i prowadzi ją. Niekoniecznie musi być tylko hq-em, raczej jest to tylko dodatek. Skrót od Headquarter (wódz grupy).

Hi-res/Hires - tryb graficzny pozwalający na wyświetlanie jedynie dwóch kolorów na siatce 8x8 pikseli. Jeden z najpopularniejszych trybów graficznych na C64.

Interlace - tryb graficzny, który opiera się na wyświetlaniu dwóch ekranów naprzemian, dzięki czemu zamiast 16 kolorów ma się wrażenie widzenia ich co najmniej 256 (wszystko zależy od kombinacji kolorów).

Intro - krótki programik, zrobiony przez kodera, najczęściej z logosem oraz scrollem, czasami jakimiś innymi efektami, który i zapowiada jakiś program/demo/grę lub jest informacją na temat jakiegoś programu.

Kommodorek - oczywiście pieszczotliwie nazywany C64, również można spotkać takie nazwy jak komcio, komek, komodiusz, komoda i wiele innych...

Koder/Coder - człowiek na scenie zajmujący się programowaniem. Tworzy efekty do dem, składa kolekcje graficzne, muzyczne, tworzy magazyny. Często jest jedną z najważniejszych osób w grupie, gdyż bez niego właściwie nic nie może wyjść na świat sceny.

Kowerzysta/Coverzysta - tworzy prace na papierze, które potem są rozprowadzane przez ksero po scenie. Bardzo często kowerzysta jest również grafikiem.

Kower - patrz cover.

Ksywa/Xywa - pseudonim, pod jakim ludzie znani są na scenie. Ksywa powinna odpowiadać cechom danego scenowicza, trochę mówić o nim, no i być w miarę krótka.

Kartridż - patrz cartridge.

Komputer - elektroniczne urządzenie cyfrowe, które zapamiętuje i przetwarza informacje.

Kursor - Migający kwadracik na ekranie oznaczający bieżące miejsce na ekranie.

Klawiatura - Wejściowe urządzenie systemu komputerowego.

Kilobajt - K.1,024 bajtów.

Lamer - hmm...człowiek uważany na scenie jako ktoś, kto robi rzeczy niegodne scenowania, np.używa czyjejś pracy i się pod nią podpisuje. Niektórzy za lamerów uważają krakerów/crackerów, którzy "grzebią" w cudzych pracach.

Logo - napis w formie grafiki zrobiony przez grafika oczywiście. Najczęściej logosem jest nazwa grupy, który potem jest używany w demach, jako dodatek do jakiegoś efektu zrobionego przez kodera.

Loader - kodowany przez kodera program, dzięki któremu dane przesyłane są z większą prędkością. Stosowany np.w niektórych kartridżach (Action Replay, Final) czy też programach (najczęściej wszelkie programy scenowe, wieloplikowe).

Magazyn/mag/zin - na scenie wychodzą różnego rodzaju magazyny dyskowe. Dawniej były też jednoplikowe, nagrywane na taśmie magnetofonowej. Ziny scenowe piszą o wiadomych rzeczach (ze sceny), ale są też działy piszące o rzeczach po prostu interesujących czytelnika. Najpopularniejsze na scenie komodorowskiej to Adwarp, Pivo, Inverse, Freeside, Newspaper. Niegdyś wychodziły tak wspaniałe magi jak Prawda czy Always. Od czasu do czasu wyjdzie Poison lub Trybuna Ludu czy Viadro (te dwa ostatnie tytuły raczej o treści niepoważnej).

Msx coll/Kolekcja muzyczna - na komodorku oczywiście istnieje możliwość tworzenia muzyki, co robi wiele osób w świecie sceny. Później, gdy się uzbiera dość duża liczba zak'ów (muzyczek), można to wypuścić na scenę w formie programu, który wgrywa dane muzyczki.

Muzyk/Musician - osoba zajmująca się tworzeniem muzyki.

Magnetofon - tak, tak...dawno temu też się na tym zapisywało dane! Do dziś są ludzie, którzy to urządzenie do C64 mają, lecz wątpię, aby z niego jeszcze korzystali. Na taśmie powstawały głównie gry i programy jednoplikowe, czyli takie, gdzie całość była upchnięta w jednym miejscu. Niestety, nie było to dobre rozwiązanie, bo jak wiadomo, C64 miał jedynie 64 KB (kilobajty) pamięci, a w tym się wiele nie mieściło. Dlatego kaseta w końcu przestała być podstawowym nośnikiem komodorka. Była na dodatek trudna do wysyłania pocztą (opłaty itepe...).

MPS-801 - jedna z niewielu drukarek igłowych, jakie były dostępne dla komodorka. Strasznie hałaśliwa i na dodatek nie dająca rewelacyjnych efektów drukarka, jest teraz częstym przedmiotem do sprzedania. Popularne też były drukarki Star-a, np.z dopiskiem LC-10/20 C, Epson-a i kilku innych.

Multicolor/Multi-Color Bit Map Mode/Multi - tryb graficzny pozwalający na wyświetlanie każdego elementu ekranu w jednym z czterech kolorów wewnątrz siatki 8x8 pikseli.

Meeting/Mityng/Miting - inaczej spotkanie (tutaj Scenowiczów) mniejszej grupy osób niż na party. Wiele osób woli w taki sposób się spotykać (np.5-6 osób), aniżeli na party.

Modem - urządzenie, które zmienia sygnały cyfrowe z komputera na impulsy elektryczne wysyłane przez linię telefoniczną.

N.O.E. - ten skrót można nieraz znaleźć w magazynach, w dziale adresy szczególnie. Ten skrót oznacza Not On Envelope. Jest podawany za ksywą. Oznacza, że nie mamy pisać ksywy na kopertach adresowanych do danego gościa.

Oprogramowanie (ang.Software) - programy komputerowe (zestawy poleceń) zapamiętane na dyskietkach lub wkładkach ROM, które mogą być ładowane do pamięci RAM komputera. Oprogramowanie, ogólnie mówiąc, mówi komputerowi co ma robić.

Party/Copy party - impreza organizowana przez różne grupy scenowiczów, w celu zademonstrowania możliwości swoich komputerów, pokazania nowych demek, grafik i muzyczek. Podstawą są konkursy, pokazy różnego rodzaju programów. Na komcia od chyba dwóch lat kultowe już stało się North Party odbywające się w Bartoszycach. Jest ono tylko dla C64, nie jest komercyjne i przyjeżdża tam zdecydowana większość scenowiczów. W tym roku odbyły się dwa - zimą edycja trzecia oraz latem - czwarta.

Podscena - zastanawiałem się, czy dać tutaj to hasło, jednak zaczęło się ono kiedyś pojawiać w slangu sceny. Niektórzy tego słowa nie uznają, może i słusznie. Według niektórych są to ludzie dopiero wchodzący na scenę, początkujący, którzy wypuszczają masę kiepskich produktów, które powodują tylko śmiech. No ale trudno, oni muszą się nauczyć, o co na scenie chodzi...

Pic/picture/gfx/grafika/grafix - obrazek (z angielskiego).

Preview - zapowiedź jakiegoś demka, gry czy programu. Najczęściej jest to program zawierający jeden poziom z gry. Preview może to być demonstracja gry, np.we wczesnej fazie produkcji.

Poczta elektroniczna - patrz E-mail.

Raytracing - animacje poprzedzone skomplikowanymi obliczeniami, którymi zajmuje się komputer. Animacje takie zazwyczaj składają się z kilku klatek, które się szybko wymieniają. Spowodowane jest to małą pamięcią C64 (64 KB).

RAM - skrót do . Pamięć o dostępie swobodnym. Programowalny obszar w pamięci komputera, który może być czytany i zapisywany (zmieniany). Wszystkie komórki RAM są równodostępne w danej chwili czasu. Zawartość RAM jest kasowana po wyłączeniu komputera z sieci.

ROM - skrót od . Pamięć "Tylko do odczytu". Fragment trwałej pamięci komputera. Zawartość ROM może być tylko czytana, natomiast nie może być zmieniana. W ROMie Commodore 64 znajduje się między innymi interpreter Basic'a, wzory znaków oraz system operacyjny.

Rozdzielczość (ang.Resolution) - liczba adresowanych pikseli na ekranie. Określa najmniejsze detale obrazu jakie mogą być w nim rozróżnione.

RS-232 - polecany standard do szeregowej transmisji danych. Port równoległy w Commodore 64 może być wykorzystywany jako szeregowy port pomocy oprogramowania. Czasami może wymagać to dodatkowego interfejsu sprzętowego.

Sample - rodzaj pliku dźwiękowego, stosowanego do generacji sampli, czyli próbek dźwięków. Dzięki temu mogą powstawać utwory o zupełnie innych dźwiękach niż przy tych, które wytwarza sam C64. Do "robienia" sampli potrzebny jest sampler.

Sampleman - człowiek na scenie zajmujący się tworzeniem sampli (sample - patrz wyżej).

Stuff/staff - jest to określenie wszelakiego rodzaju programów wychodzących na scenie, ogółem - wszystko. Magazyny, kolekcje, dema, gry i wszystko co tylko wychodzi.

Sheet - patrz Vote sheet.

Swaper - osoba trudniąca się w zbieraniu kontaktów. Dobry swaper powinien mieć ich około 30 (to minimum), są tacy, którzy posiadają ich 100 a nawet 200 (to naprawdę rzadkie wyjątki!). Można cenić swapera za czas na tyle kontaktów. Jego zadaniem jest też oczywiście rozsyłanie przede wszystkim stuffu wychodzącego z grupy, w jakiej jest. Jednak poza wolnym czasem swaper nie musi mieć specjalnych zdolności.

Scena - Za scenę ogólnie rozumie się kontaktujących się ze sobą ludzi, w jakimś konkretnym temacie (np.komputery = scena komputerowa). Nie chodzi tu o granie w gierki, tylko o większe zaangażowanie, czyli robienie dem, grafik czy magazynu chociażby.

Sprite/sprajt - mówi się też "duszek", bo takie jest tłumaczenie na polski. Sprajty to takie małe obrazki, maksymalnie 4-kolorowe (3 kolory + tło), które można obracać, poruszać i robić wiele fajnych rzeczy.

Spreader - osoba zajmująca się rozprowadzaniem różnego rodzaju towaru na scenie, czyli kserowanie i rozsyłanie votek, coverów lub stuffu na dyskach.

Sid - układ muzyczny zamontowany w komodorku - coś w rodzaju karty dźwiękowej. To dzięki niemu słychać głosy w naszym telewizorze czy monitorze. Sid ma układ mono, niektórzy ludzie ze sceny montują sobie dwa sidy, dzięki czemu mogą robić i słuchać potem muzyki stereo.

Send - inaczej przesyłka, paczka, list. Często używane w zdaniach np."Dzięki za senda".

Stamp - z angielskiego "znaczek".

Stamps back! - jeśli coś takiego napisze Wam jeden z kontaktów scenowych, oznaczać to będzie, że macie mu zwracać jego stemplowane znaczki (tzn.wyciąć je i wrzucić do wysyłanej paczki).

Scroll - efekt komputerowy, który polega na wyświetlania danych (tekstu, grafiki), i przesuwania go/ich w jedną ze stron (np.tekst przesuwający się od prawej do lewej).

Stacja dysków - urządzenie, do którego wsuwa się dyskietki (5,25' cala), dzięki któremu można odczytywać dane z szybkością o wiele bardziej przewyższającą taśmę magnetofonową. Najpopularniejszy model stacji dysków do C64 to 1541, 1541 II i 1581.

Screen - patrz Ekran.

Software - patrz Oprogramowanie.

Text-writer - człowiek zajmujący się pisaniem tekstów do magazynów.

Tryb graficzny - dzięki trybowi graficznemu można kontrolować każdą kropkę (piksel) wyświetlaną na ekranie. Spośród trybów graficznych najpopularniejsze na Commodore 64 to Multicolor, Hires.

Trackmo - na scenie demo zajmujące więcej niż jeden plik, dogrywające się w trakcie swego trwania (to znaczy dogrywają się kolejne części dema). Trackmo może zajmować 1,2,3 i więcej stron na dyskietce...

Vote-sheet/votka - arkusz, czasami z drobinkami kowera, na którym należy wpisywać w odpowiednie rubryki odpowiednich ludzi. Służy do głosowania na ludzi, którzy (według nas) są najlepsi w swoim fachu na scenie, czyli muzycy, koderzy i reszta. Z tyłu votki (na pustej stronie) można wpisać swój adres, pozdrowienia i opinie o danym magazynie.

Virus/Wirus - patrz Wirus

Warsaw Basic - kartridż wykonany przez firmę BIW. Jest to rozszerzona (baaardzo) wersja Basica, dzięki której po poznaniu pewnej liczby poleceń, można robić programy nieraz dorównujące asemblerowi. Aby jednak inny użytkownik mógł je uruchomić, musi też posiadać Warsaw Basic, a z tym są często problemy, bo nie ma go aż tak wielu użytkowników jak chociażby Action Replay.

Wirus komputerowy - podstępny program, który potrafi zniszczyć całą powierzchnię dysków twardych (PC,AMIGA itp.) lub nawet uszkodzić cały komputer. Na Commodore 64 jednak nie było możliwości robienia zaawansowanych wirusów, a jeśli były, to łatwo się je wykrywały. Istniały oczywiście programiki, które formatowały dyskietki, zawieszały/resetowały tylko komputer, ale nic poważniejszego na C64 się po prostu nie dało robić!

Xywa - patrzy ksywa.

Zak - często na scenie jest tak nazywana muzyczka zrobiona na Commodore 64.

Zoom4 - rodzaj trybu graficznego, stosowanego w niektórych efektach np.w demach czy animacjach. Jeśli ktoś nie wie, jak to wygląda, niech sobie przetłumaczy Zoom4 (powiększenie razy 4).

Znak (ang.Character) - Dowolny symbol na klawiaturze komputera, który może być wyświetlony na ekranie. Znaki zawierają litery, liczby i znaki przystankowe oraz symbole graficzne.

Zestaw znaków (ang.Character Set) - grupa powiązanych ze sobą znaków. Commodore 64 C ma dwa zestawy znaków: Duże/Małe litery oraz Duże litery/Grafika.

Zegar - Układ zegarowy mikroprocesora.