Dla osób chcących programować lub modyfikować programy w języku wewnętrznym znajomość poleceń monitorów jest po prostu niezbędna. Jednocześnie powszechnie wiadomo, że większość użytkowników C-64 korzysta z programów typu monitor bez jakiejkolwiek instrukcji. Ot, po prostu "na czuja" nawet do popularnych modułów z monitorami sprzedawcy nie zawsze dołączają odpowiednią dokumentację).

Poniższe zestawienie obejmuje naturalnie jedynie instrukcje podstawowe, bowiem tylko one mają praktycznie we wszystkich monitorach identyczny format. Uwaga: oczywiście wiecie o tym, ale dla porządku przypominamy, że wszystkie argumenty w programie monitora muszą być podawane w kodzie heksadecymalnym (szesnastkowyrn).

Umożliwia wprowadzenie linii zawierającej kod asemblera (mnemonik + argument). Programista musi określić numer pierwszej komórki pamięci, od której będzie zaczynał się program, dalszą numerację zazwyczaj przejmuje program monitora. Format instrukcji:

A C000 JSR $FCE2 - gdzie:
A - rozkaz monitora,
C000 - adres komórki pamięci,
JSR - mnemonik,
$FCE2 - argument mnemonika.

Jeżeli podczas wprowadzania instrukcji programista popełni błąd, wówczas na ekranie zostanie wyświetlony znak zapytania "?", albo program monitora nie policzy (wyświetli) następnego adresu pamięci.

Instrukcja ta porównuje ze sobą dwa obszary pamięci. W wypadku różnic wyświetlane są komórki, w których ta różnica występuje. W niektórych monitorach wyświetlane są również zawartości tych komórek. Format instrukcji:

C 1000 2000 5400

W wyniku działania tej instrukcji zostają porównane dwa obszary. W przykładzie: pierwszy, począwszy od adresu 1000 do 2000, drugi - od 5000 do 6000

Za pomocą tego rozkazu dokonujemy disasemblacji tzn. zamiany kodu maszynowego na kody asemblera. Korzystając z tego rozkazu należy określić adres początku obszaru pamięci, od którego ma się rozpocząć disasemblacja. Format instrukcji:

D FCE2 - gdzie:
D - instrukcja monitora,
FCE2 - początkowy adres pamięci, od którego chcemy rozpocząć disasemblację.

W przypadku, gdy program monitora natrafi na kod, który nie ma mnemonika, wówczas wyświetlone zostaną trzy znaki zapytania - (???).

Rozkaz ten powoduje wypełnienie zadanego obszaru pamięci podaną wartością lub wartościami. Format instrukcji:

F C000 CFFF 01 02 - gdzie:
F - instrukcja monitora,
C000 - Początkowy adres pamięci, od którego można zacząć wypełnianie,
CFFF - końcowy adres pamięci,
O1 02 - wartości, którymi można wypełniać zadaną Pamięć.

Instrukcja ta uruchamia program począwszy od podanego adresu. Format instrukcji:

G C000 - gdzie:
G - instrukcja monitora, .
C000 - adres, od którego zostanie uruchomiony program.

W przypadku, gdy w programie wystąpi instrukcja RTS lub BRK, program automatycznie wróci do monitora.

Zadaniem tej instrukcji jest poszukiwanie w zadanym obszarze pamięci sekwencji danych. Dane te możemy podać w formie danych bajtów lub w formie znaków. Format instrukcji:

1. H C000 C100 78 A9 lub
2. H C000 C100 'TEXT' - gdzie:
H - instrukcja monitora,
C000 - początkowy adres pamięci, od którego można poszukiwać danych,
CFFF - końcowy adres pamięci,
78 A9 lub TEXT - poszukiwane dane.

Jeżeli w przeszukiwanym obszarze wystąpią podane dane, wówczas zostaną wyświetlone ich adresy.

Odpowiednik instrukcji LOAD w BASIC-u. Zazwyczaj dostępne są dwa formaty instrukcji:

1. L"Nazwa programu" 08
Powoduje załadowanie programu pod podaną nazwą z urządzenia o numerze 8 (stacja dysków) pod adres podany w nagłówku programu dwa pierwsze bajty.

2. L"Nazwa programu" 01 C000
Powoduje załadowanie programu pod podaną nazwą z urządzenia o numerze 1 magnetofon) pod adres C000. I tu mała uwaga: niektóre monitory nie są wyposażone w komunikaty błędów przy operacji wczytywania, co jest istotne dla użytkowników magnetofonów, gdyż program może zostać wczytany z błędem.

W wyniku działania tej instrukcji na ekranie zostanie wyświetlona zawartość pamięci w formie liczb szesnastkowych. Zawartość pamięci można modyfikować najeżdżając kursorem na daną wartość, a następnie wprowadzając nową. Po całej operacji należy nacisnąć klawisz RETURN. Format instrukcji:

M C000 C450 - gdzie:
C000 - adres, od którego zaczyna się oglądanie pamięci, C050 - adres końcowy.

W niektórych monitorach, oprócz zawartości pamięci w firmie Iiczb szesnastkowych, zostaje wyświetlona zawartość w kodzie ASCII. Jeżeli dany znak w kodzie ASCII nie ma swej farmy możliwej do zobrazowania na ekranie, zostaje zastąpiony kropką.

Wydanie tej dyrektywy powoduje wyświetlenie zawartości rejestrów procesora. Najczęściej są to:

PC - licznik programu,
SR - bajt stanu procesora,
AC - akumulator,
XR - rejestr indeksowy X,
YR - rejestr indeksowy Y,
SP - wskaźnik stosu.

Ponadto w niektórych monitorach wyświetlane są adresy przerwań IRQ i NMI. Jeżeli chce się zmodyfikować zawartość jakiego rejestru, wystarczy najechać kursorem w odpowiednie miejsce, za pomocą klawiatury wpisać nowi wartość i nacisną klawisz RETURN.

Odpowiednik instrukcji SAVE w BASIC-u. Pozwala na zapisanie na nośniku zewnętrznym dysk lub magnetofon) zawartości podanego obszaru pamięci. Format instrukcji:

S"Nazwa programu" 08 0801 2020 - gdzie:
S - instrukcja monitora,
08 - nr urządzenia zewnętrznego,
0801 - adres startowy,
2020 - adres końcowy.

W wyniku działania powyższej instrukcji na dyskietce (urządzenie 8) nagrany zostanie program o adresie startowym 0801 i końcowym 2020.

Rozkaz ten służy do przenoszenia dowolnych obszarów pamięci. Użytkownik musi określić adresy początku i końca wybranego do przeniesienia obszaru oraz adres początku obszaru, do którego ma nastąpi przeniesienie. Format:

T 0801 1000 C000
W wyniku działania tej instrukcji wartości będące w obszarze począwszy od adresu 0801, a skończywszy na adresie 1000, zostaną przeniesione do obszaru począwszy od adresu C000.

Odpowiednik instrukcji VERIFY w BASIC-u. Pozwala na zweryfikowanie zapisanego na dyskietce czy taśmie programu. Format instrukcji:

V "Nazwa programu" 01 0801 - gdzie:
V - instrukcja monitora,
01 - nr urządzenia zewnętrznego magnetofon),
0801- adres startowy.

I tu mała uwaga: spotkałem się z monitorami, w których program monitora wykazywał, że weryfikacja została przeprowadzona bezbłędnie, mimo że wcześniej wprowadziłem zmiany w programie.

Commodore & Amiga, nr 4/1994, wyd. Bajtek