Drogi Internauto, skoro załadowałeś ten artykuł, pewnie jesteś początkującym emu-maniakiem. Jesteś pierwszy raz na stronie poświęconej m.in. emulacji? Nie masz zielonego pojęcia, jak załadować starą, ulubioną grę na Commodore 64 w emulatorze? Nie wiesz, w jakie programy się zaopatrzyć, by emulacja Commodore 64 była 'bułką z masłem'? Oto wprowadzenie - przewodnik po programach - taki, by nie zabłądzić. Jak to jest w świecie emulacji? Zapraszam!

Pamiętam bardzo dobrze (czy to ta reklama...?) swoje początki w emulacji. Było to w szkole podstawowej na lekcjach informatyki. Dostaliśmy godzinkę czasu na posiedzenie w Internecie. Jako, że komputer miałem od miesiąca, ledwo go znałem. Tak więc i w PC szukałem wszystkiego, co związane było z C64. Wpisałem więc po chwili z pewną nieśmiałością niegdyś usłyszany adres www.c64.com. Uff, jak mi ulżyło i ogromnie się ucieszyłem, gdy otworzyła się witryna wykonana w stylu Commodore, a już na pierwszej stronie wszystko zachęcało do zagrania w Gianę Sisters czy Boulder Dash. Całe szczęście wziąłem ze sobą kilka dyskietek i zacząłem przegrywanie gier z Internetu (jakiś taki dziwny format miały... d64 chyba :). W szkole się nie uruchamiały - myślałem, że brakuje jakiegoś programu... i nie myliłem się! Po nieudanych próbach rozszyfrowania plików .d64 na własnym PC, dowiedziałem się, że do odpalenia tychże gier niezbędny jest tzw. emulator... Co to jest?

Emulator to (w zależności od przeznaczenia) mniejszy lub większy program, naśladujący inny komputer lub urządzenie. Bardzo sprytnie napisany - tak, by na przykład na zwykłych blaszakach czy Macintoshach można było odpalać gry z ukochanego, kiedyś zapomnianego Commodore 64, Atari czy Nintendo. I tak mamy dosłownie mnóstwo wersji emulatora C64. Od bardzo starych (jak PC64) poprzez VICE do zdecydowanie najlepszego CCS64. Te dwa ostatnie wymienione przeze mnie emulatory zasługują na szczególną uwagę i powinny znajdować się na dysku każdego maniaka C64. Naturalnie oba emulatory można pobrać ze strony, a także przeczytać ich szczegółowe opisy w dziale Emulacja na tej stronie. Emulator to taki sam program jak każdy inny pod Windows czy DOS. Uruchamiamy, pojawia się (o dziwo! :) ekran Basic'a, mamy dostępne wszystkie te same polecenia, co w oryginalnym C64 i tak zaczyna się start! Po pierwszym szoku związanym z samym pojawieniem się Basic'a na PC i znajomych barwach, będziemy chcieli zagrać (lub po pierwsze znaleźć) w ukochaną grę na C64.

Wszystkie pliki, które uruchamiamy pod emulatorem C64 jak CCS64 czy VICE - posiadać muszą rozszerzenie D64, T64 i PRG. Rzadziej spotykane to P00, T00, D71, D81, X64, G64, LNX, ARK, ARC, SDA, LBR, SPY, CPK i mogą być jeszcze spakowane czy przeznaczone pod specjalną wersję emulatora (C128, PET, VIC). Gwoli ścisłości, pliki, które przedstawiłem kilka linijek wyżej - są to zwykłe 'image'y' (czyli odbicia) danych z kaset i dyskietek C64. Jest to więc duże udogodnienie, dzięki któremu np. możemy przegrywać wszystkie programy w formacie .d64 czy .t64 na oryginalne dyskietki Commodore 64, które później mogą być odczytywane na poczciwym Komciu...
Chcąc odpowiedzieć na często pojawiające się pytania, dla przypomnienia podam, że standardowe dyskietki do Commodore 64 mają 5,25" (cala) i na jednej stronie można zmieścić 664 bloki. Aby mieć możliwość nagrania programów także na drugiej stronie (a tym samym zwiększenia pojemności dyskietki o 100%), należy wyciąć identyczny jak na pierwszej stronie dysku prostokącik (takie same wymiary i odległości). Następnie wystarczy sformatować drugą stronę i gotowe!
OK, powiedzmy, że podstawy już opanowaliście. W końcu zagramy w ukochaną np. Giana Sisters. Wejdźmy zatem na stronę internetową www.c64.com i tam znajdźmy ten tytuł. Prościej i szybciej będzie pobrać grę z C64 Power - dostępna wyszukiwarka to znacznie ułatwi. Ściągnęliśmy już zatem gierkę (giana_sisters.d64 lub podobnie) i nie wiemy, co z tym zrobić. Po uruchomieniu emulatora (i mam nadzieję ustawienia większości opcji - chociaż do włączenia gry nie trzeba nic praktycznie konfigurować), wybieramy opcję załadowania gry (opis, jak to zrobić - znajdziecie w osobnych artykułach). A później już sam relaks przy zapomnianej, najlepszej grze... Pograjmy z dwie godzinki... :-)

Tak, to częste objawy po kilku dniach od uruchomienia emulatora C64 :). To nam nie wystarcza, chcemy czegoś więcej. Pojawia się mnóstwo pytań, czy to, czy tamto. A może by tak dałoby się słuchać samej muzyki z C64 na PC, na dodatek bez uruchamiania emulatora??? Ach, jak to byłoby super, gdybym mógł przegrać stare gierki z C64 do plików odczytywanych przez emulator C64... Miałem też kilka kaset z grami na C64. Tam była ta jedyna, jak ja w nią zagram?!?
Te z pozoru dziwne pytania to sama prawda! Nie zadałeś sobie, drogi Czytelniku, podobnych pytań? A gdybym Ci odpowiedział na wszystkie twierdząco: tak, to wszystko jest możliwe - ucieszyłbyś się? Na pewno! Taka też jest moja odpowiedź i zarazem druga część artykułu! Co dalej po emulatorze? Oto odpowiedź.

SIDPLAY to program działający pod Windows, umożliwiający odsłuchiwanie oryginalnych utworów muzycznych z Commodore 64 - bezpośrednio na PC! Ten bardzo prosty w obsłudze programik, obsługujący głównie pliki SID i DAT (bo z takimi rozszerzeniami właśnie ukryte są dane z muzyką na C64), to pierwszy z obowiązkowych użytków, w jakie musi zaopatrzyć się emu-maniak Commodore 64. Opis, jak uruchamiać program, konfigurować go jak i włączać same muzyczki z C64 znajdziecie na tej witrynie w dziale Emulacja - zapraszam. Natomiast same utwory muzyczne z najpopularniejszych gier i ze sceny znajdują się w naszym dziale Download - Muzyka. Dla miłośników Winampa została także stworzona nakładka (plugin), umożliwiająca odtwarzanie przez ten program 'zaków' z C64. Rarytasem jest strona www.hvsc.c64.org, gdzie znajduje się ciągle uaktualniany zbiór niemal wszystkich muzyczek skomponowanych na C64! Tysiące plików SID do pobrania daje największą kolekcję na C64!

STAR COMMANDER - hmm, może już kiedyś miałeś styk z tą nazwą? Jest to program-legenda, wciąż poprawiany. Służy do transferowania danych z C64 do PC i odwrotnie. Do pełnej użyteczności wymagane jest skonstruowanie kabla X1541 i połączenie nim naszej stacji 1541 z PCtem. Po poprawnym skonfigurowaniu programu (a czasami także BIOSa), mamy do dyspozycji rzecz niesamowitą - możemy przegrać do plików odczytywanych przez emulator C64 każdej gry, każdego programu! Opis znajduje się naturalnie w dziale Emulacja w tym serwisie. Oprócz funkcji przenoszenia danych, jest to również najlepszy manager plików C64! Z mniej znanych polecam także 64Copy. Wszystkie programy są dostępne w Downloadzie.

WAV2PRG to kolejny program. W tym przypadku mamy możliwość przegrywania gier i innych danych z kasety magnetofonowej dla C64 (ach te stare pirackie kasety... ;-) do plików odczytywanych przez emulator. Program działa pod systemem Windows, obsługa jest dość prosta (po zapoznaniu z opisem na stronie w dziale Emulacja). Do przegrywania nie jest wymagany magnetofon dla C64 - Datassette! Wystarczy sama stara kaseta z zapisanymi danymi oraz program muzyczny nagrywający dźwięk w formacie WAV, mikrofon i nieco cierpliwości :). Polecam jak resztę.

W zasadzie mogę powiedzieć, że są to trzy główne działy, w jakich emu-maniak powinien mieć coś do powiedzenia. Muzyka z C64, Star Commander, X154, WAV2PRG (ogólnie transfer danych C64<=>PC) i naturalnie sam emulator. Oczywiście to tylko trzy programy. A jest ich cała masa. Te są jednak na dobry początek, by móc wkroczyć w szaleństwo emulacji Commodore 64. W Internecie ten ośmiobitowy komputer żyje i ma się całkiem nieźle. A wciąż dołączający nowi maniacy Commodore 64 dodają mu tylko sił!